Tài liệu "Hỏi đáp về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031"

Trong bối cảnh đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới sau Đại hội Đảng lần thứ XIV, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 là sự kiện chính trị trọng đại, khẳng định quyền làm chủ của nhân dân thông qua việc lựa chọn những đại biểu xứng đáng đại diện cho ý chí và nguyện vọng của dân tộc. Để hỗ trợ hiệu quả cho công tác chuẩn bị và tổ chức bầu cử, Hội đồng bầu cử quốc gia đã biên soạn và xuất bản cuốn sách "Hỏi đáp về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031", do Nhà xuất bản Khoa học - Công nghệ - Truyền thông ấn hành năm 2025.

Cuốn sách được chỉ đạo biên soạn bởi Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia và Thường trực Ủy ban Công tác đại biểu, với sự tham gia của các đồng chí lãnh đạo như Tạ Thị Yên (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu), Trần Văn Lâm, Bế Trung Anh, Bùi Lê Thu, cùng phối hợp từ các ủy ban Quốc hội liên quan. Đây là tài liệu phục vụ Hội nghị toàn quốc triển khai công tác bầu cử ngày 15/11/2025, nhằm giúp các tổ chức phụ trách bầu cử, cơ quan nhà nước, đơn vị và cử tri nghiên cứu, nắm vững các quy định pháp luật về bầu cử.

Với tổng số 340 trang và 195 câu hỏi đáp cụ thể, sách được cấu trúc logic thành 7 phần chính và 2 phụ lục, bao quát toàn diện từ những vấn đề chung (ý nghĩa bầu cử, vai trò Quốc hội và HĐND) đến các nội dung chuyên sâu như tổ chức phụ trách bầu cử, cử tri, ứng cử, hiệp thương, tuyên truyền, vận động, và quy trình ngày bầu cử (kiểm phiếu, xác định kết quả). Tài liệu dựa vững chắc trên Hiến pháp, Luật Bầu cử và các văn bản mới sửa đổi năm 2025, đồng thời bổ sung giải đáp vướng mắc từ các kỳ bầu cử trước, tích hợp ứng dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả tổ chức.

Cuốn sách không chỉ là công cụ tra cứu thiết yếu mà còn góp phần nâng cao nhận thức, đảm bảo cuộc bầu cử diễn ra dân chủ, công bằng, an toàn, phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy nhà nước và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân. Đây là tài liệu quý giá, giúp mọi người dân tham gia tích cực vào sự kiện chính trị quan trọng này, góp sức xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tóm tắt nội dung hỏi đáp về bầu cử trong tài liệu

Tài liệu "Hỏi đáp về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031" là một cuốn sách hướng dẫn dưới dạng hỏi đáp, gồm 195 câu hỏi và trả lời chi tiết, được biên soạn dựa trên Hiến pháp 2013 (sửa đổi 2025), Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 (sửa đổi 2025), và các văn bản liên quan khác. Nội dung được chia thành 7 phần chính và 2 phụ lục, nhằm giải đáp các vấn đề từ cơ bản đến cụ thể trong tổ chức bầu cử, giúp các tổ chức phụ trách bầu cử, cơ quan nhà nước, và cử tri hiểu rõ và thực hiện đúng pháp luật. Dưới đây là tóm tắt từng phần:

• Phần 1: Những vấn đề chung (Câu 1-46): Giải thích ý nghĩa chính trị của cuộc bầu cử 2026, vị trí vai trò của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp, nguyên tắc bầu cử (phổ thông, bình đẳng, trực tiếp, bỏ phiếu kín), số lượng đại biểu được bầu (500 đại biểu Quốc hội, phân bổ theo dân số và địa bàn), cơ cấu thành phần (tăng tỷ lệ nữ, dân tộc thiểu số, trẻ, tái cử), và các vấn đề liên quan đến đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn.
• Phần 2: Các tổ chức phụ trách bầu cử (Câu 47-76): Mô tả thành lập, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban bầu cử (cấp tỉnh, xã), Ban bầu cử, Tổ bầu cử. Bao gồm quy định về thành viên không được kiêm nhiệm nếu ứng cử, sử dụng con dấu, trưng tập hỗ trợ, và thời điểm kết thúc nhiệm vụ.
• Phần 3: Cử tri và danh sách cử tri (Câu 77-100): Xác định cử tri là công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên (tính theo ngày sinh), các trường hợp không được ghi tên (tù nhân, mất năng lực hành vi dân sự), lập danh sách theo nơi cư trú, niêm yết, khiếu nại, và xử lý trường hợp đặc biệt như người tạm trú, du học sinh, bộ đội.
• Phần 4: Việc ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân (Câu 101-122): Điều kiện ứng cử (công dân từ 21 tuổi, đủ tiêu chuẩn đạo đức, năng lực), hồ sơ ứng cử (đơn, sơ yếu lý lịch, tiểu sử tóm tắt, kê khai tài sản), tự ứng cử, lập danh sách chính thức, xóa tên nếu vi phạm, và xử lý khiếu nại về danh sách ứng cử.
• Phần 5: Tổ chức hiệp thương, giới thiệu người ứng cử (Câu 123-144): Quy trình 3 lần hiệp thương (tháng 12/2025 đến tháng 2/2026), lấy ý kiến cử tri nơi cư trú/công tác (phải đạt trên 50% tín nhiệm), giới thiệu người từ cơ quan/tổ chức/thôn xóm, điều chỉnh cơ cấu, và xử lý trường hợp bất khả kháng (dịch bệnh, thiên tai) bằng họp trực tuyến hoặc phiếu lấy ý kiến.
• Phần 6: Tuyên truyền, vận động bầu cử (Câu 145-154): Nội dung tuyên truyền (ý nghĩa bầu cử, chủ trương Đảng, pháp luật), hình thức (tiếp xúc cử tri, truyền thông), yêu cầu dân chủ bình đẳng, và vai trò Mặt trận Tổ quốc trong tổ chức hội nghị tiếp xúc.
• Phần 7: Ngày bầu cử, nguyên tắc, trình tự bỏ phiếu, kiểm phiếu và xác định kết quả bầu cử (Câu 155-194): Quy trình ngày 15/3/2026 (khai mạc, bỏ phiếu từ 7h-19h, kiểm phiếu), trang trí phòng bỏ phiếu, phát thẻ cử tri, xử lý phiếu hỏng, kiểm phiếu công khai, bầu thêm/lại nếu cần, xác nhận kết quả, và lưu trữ tài liệu.
• Phụ lục 1: Danh mục văn bản hướng dẫn (Nghị quyết, Chỉ thị, Hướng dẫn của Đảng, Chính phủ, Hội đồng bầu cử quốc gia).
• Phụ lục 2: Danh mục 75 mẫu biểu (đơn ứng cử, biên bản hội nghị, phiếu bầu, biên bản kiểm phiếu, v.v.).

Tài liệu đặc biệt nhấn mạnh giải quyết vướng mắc từ các kỳ bầu cử trước (2016-2021, 2021-2026), tích hợp công nghệ số (như ứng dụng kiểm phiếu) với yêu cầu bảo mật, và đảm bảo quyền dân chủ, công bằng trong bối cảnh đổi mới hệ thống chính trị.